Er is onrust binnen de VVD én er komt een verkiezing aan voor een nieuwe voorzitter. Rondom deze gebeurtenissen klinkt het geluid, dat in de afgelopen jaren de leden te veel buiten beeld zijn gebleven. Hierbij gelden twee vragen: 1) hoe kon het gebeuren dat de leden aan de zijlijn kwamen te staan én 2) wordt de VVD inderdaad sterker als de leden weer een centrale plaats krijgen binnen de vereniging? Vandaag de laatste column in deze reeks: kritiek is goed.

Kritiek is funest op de korte termijn

Als je iets wilt bereiken en je wilt dit doen met behulp van een keurige meerderheid dan is kritiek ongeveer het laatste waar je op zit te wachten. Voor uitvoerende politici is dat de wereld waarin ze leven. Het is altijd een zoektocht om iets te besluiten en nu het politieke landschap steeds verder verbrokkeld wordt het alleen maar lastiger. Áls er dan een besluit is zit je niet te wachten op kritiek.

Misschien is het politieke landschap zo sterk verbrokkeld, omdat er alleen maar naar de korte termijn gekeken wordt. We weten allemaal dat de ‘grote 3’ vrijwel volledig onherkenbaar zijn geworden door een mist aan compromissen. Deels heeft dit er toe geleid dat de partijen zelf niet meer weten waar ze voor staan en steeds meer de gevangene worden van het web aan compromissen. Het gevolg is dat de kiezer overstapt naar nieuwe partijen en vaak zijn dat partijen, die een beperkte set met standpunten uitdragen (en voor de rest onvoorspelbaar zijn).

Kritiek is cruciaal op de langere termijn

Waar de uitvoerende politiek steeds meer een horizon heeft tot de volgende verkiezingen vraagt de burger (uiteindelijk) om beleid op langere termijn. Het opvallende is echter dat leden van politieke partijen steeds meer kritiek mijden vanuit de gedachte dat interne kritiek door de kiezer wordt afgestraft met een slechte verkiezingsuitslag. Hiermee verlaten ook de VVD-leden hun positie als bewaker van de theoretische toets van het beleid (zie de 2^e column in deze reeks) en houdt ze haar mond in de hoop dat er een mooi verkiezingsresultaat volgt.

Tegelijkertijd stopt het bestuur met het faciliteren van de interne kritiek. Op de ledenvergaderingen wordt de applausmachine geolied en worden kritische leden uitgezwaaid (waardoor de applausmachine weer – relatief – groter wordt). Zonder kritiek van buiten en van binnen verliezen de uitvoerende politici hun tegenwicht binnen de eigen partij en de ervaring leert dat het fnuikend is op de langere termijn.

Maatregel 1: schaf het ‘Festival’ af en herstel de ALV in haar oude glorie.

Maatregel 2: herstel de ALV in oude glorie, maar organiseer de kracht van de leden wel goed.

Maatregel 3: organiseer de kracht van de leden zo, dat er geluisterd wordt naar alternatieven.

Maatregel 4: zorg dat alternatieven vanuit de basis naar boven komen en laat de beste winnen.

Maatregel 5: toets een beste mening aan de tijdsgeest en durf te wisselen van ‘beste mening’

Met liberale groeten,

Peter Lamberts