0.    Uiteindelijke concept-tekst

Nationaliteit

Alles wat de Nederlandse overheid kan doen wordt bepaald door haar burgers en het zijn dan ook haar burgers waar de Nederlandse overheid zich primair voor moet inzetten. Het bescheiden vrijheidsstreven en het nuchtere burgerschap zijn bij uitstek Nederlandse waarden, die invulling geven aan onze nationaliteit. Binnen de VVD zijn er verschillende gedachtes hoe dit ‘wij’ vormgegeven kan worden. Deze verschillende gedachtes ontstaan enerzijds vanuit de praktijk en anderzijds vanuit de liberale theorie. In beide gevallen is er wel een rode draad te herkennen, die maakt dat diverse stromingen als liberaal kunnen worden herkend.

In het debat over nationale identiteit en burgerschap bestaan twee scholen. Sommigen stellen: het gaat puur om de spelregels van een democratische samenleving, om de basisnormen en grondwaarden: de grondwet en de rechtsstaat, de vrijheid van het individu, de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het non-discriminatiebeginsel, de vrijheid van meningsuiting, tolerantie, het geweldsmonopolie van de staat en de scheiding van Kerk en Staat. Je hoeft je geen Nederlander te voelen, trots op de Grondwet zou volstaan om ernaar te handelen. Dat is een mooie, zuiver liberale opvatting, maar erg formalistisch. De andere school zegt: formalisme is niet genoeg, je moet aan burgerschap ook inhoud meegeven, substantie, emotie. Niet alleen de kale regels, maar ook geschiedenis, een gedeelde toekomst. Je moet spreken over Rembrandt en Cruyff, over Lobith en de Deltawerken, over christendom en humanisme. De discussie gaat dan over de invulling van die identiteit. Daar is het dilemma: hoe preciezer je het invult, hoe meer mensen je buitensluit.

Hier ligt de basis voor een invulling van de Nederlandse nationaliteit, want net als de Fransen (Franse Revolutie) of de Amerikanen (hun strijd voor zelfstandigheid) hebben ook wij een eeuwenlange bijdrage geleverd aan de totstandkoming en verbreiding van de moderne vrijheid. Te denken valt aan de inspirerende rol van de zeventiende-eeuwse Republiek, aan de invloed van de Amsterdams-joodse filosoof Spinoza, of aan de vluchthaven die ons land bood aan verlichte denkers als René Descartes, Pierre Bayle of John Locke. Het zelfbewustzijn vanuit deze geschiedenis klinkt ook nu nog door in het liberale denken; ongeacht of het de meer formalistische of de meer inhoudelijk variant betreft.

Migratie

De immigratiegolf is klemmender geworden met de sterk stijgende immigratie sinds 2010. De binnenkomst van nieuwe bevolkingsgroepen sinds 1970 zorgde al voor ingrijpende sociale verandering die de Nederlandse samenleving. Ten tijde van het vorige Liberaal Manifest (2005) was er sprake van een strenge migratie-aanpak en werd gewaarschuwd voor verslapping. De liberale drieslag van Frits Bolkestein luidde al: beperk immigratie, bevorder integratie, bestrijd discriminatie. Hierbij werd gewezen op het risico voor gettoïsering, segregatie en toenemende politieke spanningen. Er zijn een aantal maatregelen relevant om de huidige ontwikkelingen terug te dringen:

·         Migranten die hier tijdelijk zijn, waaronder alle economische migranten, krijgen niet alle rechten van staatsburgers. Op hun terugkeer na de afgesproken periode wordt streng toegezien.

·         Aan migranten die hier permanent willen blijven, worden hoge eisen gesteld alvorens het staats burgerschap wordt toegekend. Naast de eisen aan de individuele immigrant (met betrekking tot baan, strafblad, eventuele partner, enz.) wordt de afzonderlijke politieke afweging gemaakt van de aantallen migranten die Nederland wil toelaten.

·          Toelating dient plaats te vinden op basis van de mate waarin iemand daadwerkelijk moet vluchten, maar dat wil niet garanderen dat iemand ook daadwerkelijk wordt toegelaten. Handhaving van de gemaakte afspraken tussen staat en migrant is hier cruciaal.

·         Misbruik van de asielprocedure en zinloos doorprocederen moeten worden voorkomen. Een asielzoeker heeft daarom alleen recht op door de Nederlandse staat betaalde rechtsbijstand ten behoeve van de eerste asielprocedure. in deze procedure dien je ook al je argumenten meegeven.

·         Voor immigranten die zich om louter economische redenen in Nederland zijn is de toegang beperkt voor de duur dat de arbeidsmarkt behoefte aan hen heeft. 

De balans tussen hetgeen een vluchteling wil ontvangen (vrijheid om zichzelf te kunnen ontwikkelen) en de mate waarin we als samenleving deze vluchtelingen kunnen opvangen is cruciaal. In die zin is het logisch dat een liberaal Nederland een restrictief toelatingsbeleid voert. Hierbij hoort ook dat vluchtelingen in de regio worden opgevangen, hun aanvraag daar wordt beoordeeld waarna ze op uitnodiging naar Nederland kunnen komen. Politieke vluchtelingen zijn en blijven voor de VVD uiteraard welkom. Het gaat dan om diegenen die in hun eigen land worden vervolgd om hun opvattingen.

Integratie

Het liberale programma staat of valt met de succesvolle integratie van immigranten. De problematiek van de integratie van niet-westerse migranten in de Nederlandse samenleving is lange tijd ernstig onderschat. De immigratie van immigratiegolven uit de 17^e eeuw en later hebben echter een geheel ander karakter dan de immigratie de afgelopen decennia. Belangrijke verschillen betreffen:

·         werklust,

·         onderwijs en

·         het willen spreken van de Nederlandse taal.

Een migrant is goed geïntegreerd als hij volop meedraait in de Nederlandse samenleving, de taal beheerst, werkt, belasting betaald, stemt, Nederlandse normen en waarden respecteert, zich aan de wet houdt, zijn kinderen naar school stuurt en zich loyaal toont jegens de staat die hem heeft opgenomen. Dit zijn allemaal dingen die wij ook van de Nederlanders verlangen. Met andere woorden: de geïntegreerde immigrant is een burger geworden, in de ruimste zin des woords. Hierbij is het wel essentieel dat hij of zij niet alleen de vrijheid krijgt aangereikt vanuit de overheid, maar ook dat ook burgers onderling bereid zijn elkaar vrijheid te geven. Geïntegreerde vluchtelingen willen deel uitmaken van een gemeenschap en zij ervaren vaak een (grote) afstand vanuit medeburgers ondanks hun succesvolle integratie.

Liberaal integratiebeleid is dus geen ‘laissez-faire’. Er is een liberale ondergrens, een minimum wat mensen nodig hebben en waaraan ze moeten voldoen om in deze samenleving te kunnen opereren. Maar er is ook een liberale bovengrens. Tot hier zeggen we hoe het moet en dan zoekt u het maar uit. Is de immigrant eenmaal een zelfstandige burger die Nederlands spreekt en zich aan de wet houdt, dan is hij vrij te doen wat hij wil.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hieronder volgt de oorspronkelijke opzet:

1.      Doel

In het vorige overzicht is aangegeven dat de tekst van het huidige Liberaal Manifest rondom burgerschap eigenlijk nog heel actueel was. Het enige wat er mist zijn de verschillende kamers in het liberale huis. Daarvoor wordt nu een tekstvoorstel gedaan (vanuit de originele tekst). Feitelijk is het hiermee sprake van een update voor het nieuwe Liberaal Manifest, zoals dit ook wordt beoogd voor dit nieuwe Liberale Manifest.

2.      Aftrap naar een eerste versie voor het Liberaal Manifest

Vanuit het kernteam en de voorbereidende sessies met leden in Dordrecht en Zwolle zijn een aantal punten naar voren gekomen, die mijn aandacht hebben:

• Het huidige Liberaal Manifest heeft heel veel goede elementen;
• Het nieuwe Liberaal Manifest moet een levend document worden dat met enige regelmaat van een update kan worden voorzien;
• Het liberale huis heeft diverse kamers. Ook in het nieuwe Liberaal Manifest mag naar voren komen welke verschillende beelden leven rondom een bestaande rode draad;
• Het Liberaal Manifest mag niet zo dik zijn als de vorige keer. Voorwaarde is daarom dat iedere team 1 A4 aan ruimte krijgt.

Op basis van deze uitgangspunten heb ik het huidige Liberaal Manifest er bij gepakt en geconstateerd dat dit inderdaad voor ‘onze’ onderwerpen nog opvallend actueel is. Feitelijk is het belangrijkste verschil dat destijds de VVD er in was geslaagd om een streng asielbeleid door te voeren, maar dat neemt niet weg dat er uitdrukkelijk werd gewaarschuwd voor verslapping op dit punt. Nu zitten we midden in een periode van verslapping (niet door de VVD, maar wel in Nederland), maar de rode draad is daar niet veel anders om.

Zonder me nog bezig te houden met de maximale lengte en rekening houdend met jullie input (en hetgeen ik regelmatig in de app-groep lees) wil ik een tekstvoorstel doen. In de volgende paragraaf heb ik eerst alle input op basis van de afgelopen 2 weken vanuit jullie meegenomen en aangegeven of dit wel/niet in de tekst voorkomt. Vervolgens vinden jullie een tekst waarbij de witte tekst letterlijk uit het huidige Liberaal Manifest komt en de geel-gearceerde tekst nieuw is. Het doel is om te komen tot een tekstvoorstel in de korte tijd, die beschikbaar is. Uiteraard kunnen we er ook voor kiezen om het geheel anders aan te pakken.

3.       Inbreng leden TN voor nieuw Liberaal Manifest

Op de vraag aan de leden van het TN Migratie & Integratie of ze in twee zinnen willen aangeven wat ze qua onderwerpen in het nieuwe Liberaal Manifest willen zien is volop gereageerd. In dit hoofdstuk wordt een tekst uit het concept-Liberaal Manifest (zie hoofdstuk 4) gecombineerd met de input vanuit de TN-leden. Als slot staat aangegeven welke input niet is opgenomen en wat hier mee moet/kan gebeuren:

Relevante tekst nr. 1 uit het concept-Liberaal Manifest (hoofdstuk 4):

... ook wij een eeuwenlange bijdrage geleverd aan de totstandkoming en verbreiding van de moderne vrijheid. Te denken valt aan de inspirerende rol van de zeventiende-eeuwse Republiek, aan de invloed van de Amsterdams-joodse filosoof Spinoza, of aan de vluchthaven die ons land bood aan verlichte denkers als René Descartes, Pierre Bayle of John Locke.

Bijpassende input vanuit de TN-leden:

• verplichte geschiedenis op scholen over 2e WO, en over onze normen en waarden

Relevante tekst nr. 2a uit het concept-Liberaal Manifest (hoofdstuk 4):

De liberale drieslag van Frits Bolkestein luidde al: beperk immigratie, bevorder integratie, bestrijd discriminatie. Binnen de VVD zie je dat de volgelingen van deze houding steeds dominanter worden. Hierbij richt deze strengere houding zich met name richting de asielmigratie vanuit niet-Europese landen.

Relevante tekst nr. 2b:

Misbruik van de asielprocedure en zinloos doorprocederen moeten worden voorkomen. (noot: er zijn meer soortgelijke teksten – zie ook de hele tekst in hoofdstuk 4)

Bijpassende input van de TN-leden:

• "Migratie moet selectief en gereguleerd zijn, gericht op mensen die een duidelijke economische of maatschappelijke meerwaarde bieden, zonder ruimte voor misbruik of vrijblijvendheid."
•  "In tegenstelling tot de socialisten geloven wij niet in vrijblijvendheid en passiviteit, en anders dan rechts-populisten omarmen wij de kansen die gereguleerde migratie kan bieden."
• Neem de tips mee die in het boek Migratie Magneet Nederland (Dr Jan H van de Beek) staan
• De beveiliging van de centra beter en de procedure verkorten en minder mogelijkheden om te procederen tegen een uitzetting. Geen definitieve verblijfsvergunning meer maar tijdelijk. Mensen die hier verblijven op grond van dat men wordt vervolgd om geaardheid, politiekactief en op vakantie gaan naar hun geboorteland mogen geen verblijfsvergunning meer krijgen en mogelijk afgenomen worden.
• Graag ook rekening houden met mijn motie (streng asielbeleid, opvang echte vluchtelingen), die werd aangenomen op het congres van najaar 204 met 87% (Bakir Lashkiri)
• asielinstroom fors terugdringen, m.n. door opvang in regio; geen voorzieningenmigranten, strikte handhaving Dublin-verdrag. Vluchtelingenverdrag wijzigen of zelfs opzeggen (er is al meer dan genoeg bescherming op Europees niveau). Ook in EU-verband asielregels strenger maken. 
• geen permanente verblijfsvergunning; evt. verkrijgen Nederlanderschap pas na 10 jaar en onder striktere voorwaarden (dat je ook echt bijdraagt aan de maatschappij, dus bijv. niet als je 10 jaar lang in de bijstand zit, of als je nog steeds geen Nederlands spreekt, etc. etc.);
• geen voorrang statushouders op huisvesting (noot: dit is op de grens van een tekst voor een verkiezingsprogramma);
• afschaffen vele malen in beroep kunnen gaan; 
• beperken gezinshereniging (in elk geval geen ooms, tantes, opa’s en oma’s);
• verhoging straffen voor aanrandingen en verkrachtingen, en berovingen, ook in jeugdstrafrecht. 
• sterk versoberen asielopvang en bekostiging (geen blanco cheque aan COA om peperdure onderdak asielzoekers te regelen al dan niet via brookers);
• uitzetten asielzoekers met crimineel en overlast gevend gedrag.
• het stellen van hogere eisen aan het verkrijgen van een NL paspoort en een permanent verblijfsvergunning (bv: een financiële voorwaarde, het verhogen van 5 jaar naar 10 jaar verblijf in NL is mijn inziens niet genoeg om het enorme cadeau van het NLschap te rechtvaardigen).

Relevante tekst nr. 3 uit het concept-Liberaal Manifest (hoofdstuk 4):

Tegelijkertijd blijven veel mensen binnen de VVD wijzen op het belang om echte vluchtelingen uit oorlogsgebieden buiten Europa ook humaan te blijven behandelen – ook al wordt onderkend dat er sprake is van veel misbruik door economische vluchtelingen binnen deze groep. Hierbij geldt dat ook zij hameren op hoge eisen qua integratie en vinden zij inspanningsverplichting vanuit de vluchtelingen ook redelijk.

Bijpassende input van de TN-leden:

• "Integratie is een noodzakelijke voorwaarde: nieuwkomers moeten onze taal leren, onze wetten respecteren en bijdragen aan onze samenleving."
• Zoeken naar maximale ontplooiing van eigen mogelijkheden is een basaal liberaal uitgangspunt. Moeten wij ook toepassen voor mensen die uit een oorlogsgebied vluchten en ook voor mensen die om andere (economische) redenen hierheen komen. Veel migranten komen op uitnodiging en krijgen daardoor tevens voldoende opvang.
• Een klein deel komt uit zichzelf en past niet direct in het arbeidssysteem en geeft hoge druk op ons sociaal systeem. Angst voor aanzuigende werking en vergroting van laatst genoemde problematiek leidt tot anti- liberaal beleid. Wat er in Syrië, Oost-Afrika of Afghanistan gebeurt, hebben wij niet  onder controle, maar mag niet leiden tot verzaken aan onze liberale uitgangspunten. Wij moeten andere oplossingen zoeken, ook als dat wat geld kost. Voor defensie van ons leefgebied en onze waarden zijn wij ook bereid snel op te schalen.
• Meer integratie door meer Burgerschap:
• (Iedere burger heeft of verwerft voldoende vaardigheden om bij te dragen aan een open en vrije samenleving, gestoeld op vrijheid voor ieder individu onder de randvoorwaarden van verantwoordelijkheid, sociale rechtvaardigheid, verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en wederkerigheid)
• Ik vind dat er meerdere opvanglocaties als Ter Apel dienen te komen in Nederland (noot: dit zit ook dicht bij het niveau van een verkiezingsprogramma).

Relevante tekst nr. 4 uit het concept-Liberaal Manifest (hoofdstuk 4):

De problematiek van de integratie van niet-westerse migranten in de Nederlandse samenleving is lange tijd ernstig onderschat.

Bijpassende input van de TN-leden:

• strenger integratiebeleid waarin geen plaats is voor haat zaaien en antisemitisme; 
• strenge aanpak genitale verminking, kindhuwelijken, eerwraak, vrouwbeeld dat afwijkt van onze westerse normen en waarden;
• afschaffen scholen voor bijzonder onderwijs; strenge controle weekendscholen op haatzaaien en afzetten tegen onze manier van leven; 

Geen relevante tekst in het concept-Liberaal Manifest aanwezig. Reden: te korte termijn:

• Naast beperken meer balans aanbrengen in de asiel instroom, m.n. verhouding mannen/vrouwen, problemen zitten m.n. bij jonge mannen
• Vanaf de start bij alle aanmeldcentra en opvangcentra in de communicatie beeldend enkele belangrijke normen zichtbaar maken. M.n. gelijkwaardige positie van de vrouwen
• Stoppen met het systeem veilige/onveilige landen, waarbij asielzoekers uit onveilige landen (zeer grote) kans op status in Nederland krijgen. Er zijn voor zo’n concept gewoon te veel landen in de wereld
• intrekken Spreidingswet;

Noot: de hoofdlijn achter deze punten komt duidelijk terug in de concept-tekst van het Liberaal Manifest.

Dit staat nu niet in de concept-tekst. Afstemmen of dit moet worden opgenomen:

• Stoppen met het faciliteren en belonen van het businessmodel van mensen smokkelaars
• We geven prioriteit aan kennismigratie van binnen en buiten de EU.
• Laaggeschoolde arbeidsmigratie zet een rem op automatisering en robotisering

Noot: er staat nu niets over arbeidsmigratie in de concepttekst.

Input, die relevant is voor andere werkgroepen:

• De dichtgemetselde rechtstaat die het doel, controle over de asiel instroom, bedreigt (zie artikel NRC Stije Hofhuis 8/1) (relevant voor de werkgroep Justitie & Veiligheid);
• Naast juridische uitspraken over asiel instroom net zulke uitspraken vragen over het recht van de maatschappij om beschermd te zijn tegen te grote en ongecontroleerde asiel instroom (relevant voor de werkgroep Justitie & Veiligheid);
• (de EU moet migratie matigen en de autochtone bevolkingsgroei meer stimuleren. Meer sturing op migratie kan door asielintake in de regio, in samenwerking veilige landen in de regio, UNHCR en Rode Kruis) en door welvaartsverschillen in de wereld te verkleinen (relevant voor de werkgroep Geopolitiek???). 
• beperken kinderbijslag bij zeer grote gezinnen (geldt voor alle inwoners in NL; belasting voor milieu en klimaat, elk mens vervuilt) (graag meedenken waar dit thuishoort);

4.       Huidige tekstvoorstel voor het Liberaal Manifest

• De zwarte tekst is van het huidige Liberale Manifest
• De rode tekst betreft de aanpassing ten behoeve van de nieuwe versie. Hierbij is rekening gehouden met de input vanuit het TN en het feit dat er verschillende stromingen bestaan binnen de VVD (verschillende kamers in het liberale huis)
• De blauwe tekst betreft enkele aanpassingen naar aanleiding van de 1e zoom-sessie.

Burgerschap

IDENTITEIT, IMMIGRATIE, INTEGRATIE

Wat bindt de bijna achttien miljoen burgers die in Nederland samenleven? Dat is de vraag van de nationale identiteit. Wij menen dat het bescheiden vrijheidsstreven en het nuchtere burgerschap bij uitstek Nederlandse waarden zijn. Daarop kunnen wij bouwen om een ‘wij’ te formuleren dat Nederland de komende decennia vooruit kan stuwen. Binnen de VVD zijn er verschillende gedachtes hoe dit ‘wij’ vormgegeven kan worden. Deze verschillende gedachtes ontstaan enerzijds vanuit de praktijk en anderzijds vanuit de liberale theorie. In beide gevallen is er wel een rode draad te herkennen, die maakt dat diverse stromingen als liberaal kunnen worden herkend.

Nationale identiteit

In het debat over nationale identiteit en burgerschap bestaan twee scholen. Sommigen stellen: het gaat puur om de spelregels van een democratische samenleving, om de basisnormen en grondwaarden: gelijkwaardigheid van man en vrouw, verbod op discriminatie, scheiding van Kerk en Staat. Je hoeft je geen Nederlander te voelen, trots op de Grondwet zou volstaan om ernaar te handelen. Dat is een mooie, zuiver liberale opvatting, maar erg formalistisch. De andere school zegt: formalisme is niet genoeg, je moet aan burgerschap ook inhoud meegeven, substantie, emotie. Niet alleen de kale regels, maar ook geschiedenis, een gedeelde toekomst. Je moet spreken over Rembrandt en Cruyff, over Lobith en de Deltawerken, over christendom en humanisme. De discussie gaat dan over de invulling van die identiteit. Daar is het dilemma: hoe preciezer je het invult, hoe meer mensen je buitensluit.

Hier ligt de basis voor een invulling van het Nederlandse burgerschap, want net als de Fransen (Franse Revolutie) of de Amerikanen (hun strijd voor zelfstandigheid) hebben ook wij een eeuwenlange bijdrage geleverd aan de totstandkoming en verbreiding van de moderne vrijheid. Te denken valt aan de inspirerende rol van de zeventiende-eeuwse Republiek, aan de invloed van de Amsterdams-joodse filosoof Spinoza, of aan de vluchthaven die ons land bood aan verlichte denkers als René Descartes, Pierre Bayle of John Locke. Het zelfbewustzijn vanuit deze geschiedenis klinkt ook nu nog door in het liberale denken; ongeacht of het de meer formalistische of de meer inhoudelijk variant betreft.

Immigratie

Migranten die hier tijdelijk zijn, waaronder alle economische migranten, krijgen niet alle rechten van staatsburgers. Op hun terugkeer na de afgesproken periode wordt streng toegezien. Aan migranten die hier permanent willen blijven, worden hoge eisen gesteld alvorens het staats burgerschap wordt toegekend. Naast de eisen aan de individuele immigrant (met betrekking tot baan, strafblad, eventuele partner, enz.) wordt de afzonderlijke politieke afweging gemaakt van de aantallen arbeidsmigranten die Nederland wil toelaten. Toelating dient plaats te vinden op basis van de mate waarin iemand daadwerkelijk moet vluchten, maar dat wil niet garanderen dat iemand ook daadwerkelijk wordt toegelaten. Handhaving van de gemaakte afspraken tussen staat en migrant is hier cruciaal.

De vraag van nationale identiteit is klemmender geworden met de naoorlogse immigratiegolf. De binnenkomst van nieuwe bevolkingsgroepen betekende de ingrijpendste sociale verandering die de Nederlandse samenleving sinds 1970 heeft doorgemaakt. Ten tijde van het vorige Liberaal Manifest (2005) was er sprake van een strenge migratie-aanpak en werd gewaarschuwd voor verslapping. Hierbij werd gewezen op het risico voor gettoïsering, segregatie en toenemende politieke spanningen. Het liberale programma staat of valt met de succesvolle integratie van immigranten.

Mede door de keuzes van de VVD is er een verslapping opgetreden, hetgeen heeft geleid tot een enorme toename van het aantal immigranten met exact de voorspelde ontwikkelingen. De liberale drieslag van Frits Bolkestein luidde al: beperk immigratie, bevorder integratie, bestrijd discriminatie. Binnen de VVD zie je dat de volgelingen van deze houding steeds dominanter worden. Hierbij richt deze strengere houding zich met name richting de asielmigratie vanuit niet-Europese landen. Tegelijkertijd heeft deze groep een soepele houding richting de grote stroom vluchtelingen vanuit Oekraïne. Hierin spelen het zicht op de werkelijke noodzaak, de grote inspanning van omliggende landen en de hoge integratie-graad van Oekraïense vluchtelingen een grote rol. Tegelijkertijd blijven veel mensen binnen de VVD wijzen op het belang om echte vluchtelingen uit oorlogsgebieden buiten Europa ook humaan te blijven behandelen – ook al wordt onderkend dat er sprake is van veel misbruik door economische vluchtelingen binnen deze groep. De balans tussen hetgeen een vluchteling wil ontvangen (vrijheid om zichzelf te kunnen ontwikkelen) en hetgeen we vluchtelingen kunnen bieden is heel belangrijk.

In die zin is het logisch dat een liberaal Nederland een restrictief toelatingsbeleid voert. Politieke vluchtelingen zijn en blijven voor de VVD uiteraard welkom. Het gaat dan om diegenen die in hun eigen land worden vervolgd om hun opvattingen. Misbruik van de asielprocedure en zinloos doorprocederen moeten worden voorkomen. Een asielzoeker heeft daarom alleen recht op door de Nederlandse staat betaalde rechtsbijstand ten behoeve van de eerste asielprocedure. Kosten voor rechtsbijstand in tweede en volgende asielprocedures of in andere verblijfsrechtelijke procedures komen voor eigen rekening. Voor immigranten die zich om louter economische redenen melden is er beperkt toegang: alleen toegang voor diegenen waar de arbeidsmarkt behoefte aan heeft.

Integratie

De problematiek van de integratie van niet-westerse migranten in de Nederlandse samenleving is lange tijd ernstig onderschat. Misleidende historische argumenten verbloemden het unieke karakter van de huidige immigratiegolf. Het lukte toch ook met de tienduizenden immigranten uit de Zuidelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw, met de Hongaarse vluchtelingen uit de jaren vijftig en zestig en met de Surinamers van rond 1975? Dus waarom nu niet? Het succes van deze groepen lag in respectievelijk ondernemingszin, een zeer hoog scholingsniveau en de beheersing van de Nederlandse taal. De les die we hieruit kunnen leren is dat werklust, onderwijs en Nederlands spreken cruciaal zijn.

De immigratie van de afgelopen decennia was een wezenlijk nieuw fenomeen. Voor het eerst was de culturele afstand tussen de immigranten en de autochtone bevolking zo groot, was het zo eenvoudig om blijvend contact met het moederland te houden, en arriveerden immigranten in een verzorgingsstaat die weinig prikkels tot economische integratie bood. Te weinig immigranten slaagden erin aan deze integratiebelemmerende factoren te ontsnappen.

In het boek ‘Migratiemagneet Nederland’ heeft Jan van de Beek recent aangetoond dat er een wetenschappelijke basis is voor de aanname dat immigranten uit bepaalde landen/werelddelen makkelijker of juist moeilijker integreren in een vrije westerse democratie. Dit steunt de strenge aanpak van de volgelingen van Bolkestein, maar neemt niet weg dat we open moeten blijven staan voor de mensen uit verre landen, die hierheen vluchten, omdat ze pogen te leven zoals wij dat voorstaan terwijl ze daarom in hun eigen land worden vervolgd. Beide kamers zijn aanwezig in het liberale huis en houden elkaar scherp.

Wat is geslaagde integratie? Een migrant is goed geïntegreerd als hij volop meedraait in de Nederlandse samenleving. Hij beheerst de taal, werkt, betaalt belasting, stemt, houdt zich aan de wet, stuurt zijn kinderen naar school en toont loyaliteit jegens de staat die hem heeft opgenomen. Dit zijn allemaal dingen die wij ook van de Nederlanders verlangen. Met andere woorden: de geïntegreerde immigrant is een burger geworden, in de ruimste zin des woords. Dat mogen we verwachten van mensen waarvan wij met ons allen hebben besloten ze binnen te laten.

Liberaal integratiebeleid is dus geen ‘laissez-faire’. Er is een liberale ondergrens, een minimum wat mensen nodig hebben en waaraan ze moeten voldoen om in deze samenleving te kunnen opereren. Maar er is ook een liberale bovengrens. Tot hier zeggen we hoe het moet en dan zoekt u het maar uit. Is de immigrant eenmaal een zelfstandige burger die Nederlands spreekt en zich aan de wet houdt, dan is hij vrij te doen wat hij wil.

Wij verlangen dus niet van immigranten dat zij onvoorwaardelijk alle gewoontes, waarden en kenmerken van Nederlanders overnemen.

Wat wij wel onvoorwaardelijk van immigranten kunnen en moeten verlangen is naleving van de kernnormen en aanvaarding van de kernwaarden van onze moderne samenleving. Dan betreft het zaken als: de grondwet en de rechtsstaat, de vrijheid van het individu, de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het non-discriminatiebeginsel, de vrijheid van meningsuiting, tolerantie en het geweldsmonopolie van de staat. Dit zijn de voorwaarden waaronder een moderne samenleving van vrije burgers kan functioneren.